wordpress-nedir

WordPress Nedir? Nasıl Çalışır?

1. WordPress Nedir?

WordPress, web sitelerini veya blogları kolaylıkla oluşturmak ve yönetmek için geliştirilmiş, açık kaynak (open source) bir içerik yönetim sistemidir (Content Management System – CMS). İlk olarak 2003 yılında Matt Mullenweg ve Mike Little tarafından bir blog platformu olarak ortaya çıkmış, ancak yıllar içinde büyük bir ekosistem ve topluluk desteği sayesinde çok daha kapsamlı bir CMS hâline gelmiştir. Günümüzde sadece blog sayfaları değil; kurumsal siteler, e-ticaret platformları, haber portalları, portföy siteleri, eğitim siteleri ve hatta sosyal medya benzeri topluluk siteleri dahi WordPress altyapısıyla kurulabilmektedir.

Temel Özellikleri:

  • Açık Kaynak: WordPress’in kodları herkesin kullanımına ve katkısına açıktır. Bu sayede sürekli gelişir, yeni özellikler eklenir.
  • Ücretsiz: WordPress yazılımı ücretsiz olarak indirilebilir ve kullanılabilir. Ancak barındırma (hosting) ve alan adı (domain) gibi gereklilikler için ücret ödenmesi gerekebilir.
  • Kullanıcı Dostu: WordPress paneli, teknik bilgisi çok fazla olmayan kişilere de hitap eder. Sayfalar, yazılar, menüler kolaylıkla oluşturulabilir.
  • Büyük Ekosistem: Binlerce tema (template) ve eklenti (plugin) sayesinde işlevsellik artırılabilir. Topluluk desteği de oldukça geniştir.

2. WordPress.org ile WordPress.com Arasındaki Fark

WordPress’i araştırırken genellikle iki farklı adresle karşılaşırsınız: WordPress.org ve WordPress.com. Peki bu iki platform arasındaki fark nedir?

  1. WordPress.org
    • WordPress yazılımının resmi web sitesidir.
    • Buradan WordPress’in tam sürümünü indirebilir ve kendi hosting (barındırma) hesabınızda kurabilirsiniz.
    • Kaynak kodlara erişiminiz olduğundan, site üzerinde tam yetkiye sahip olursunuz. Tema ve eklenti kurulumunda veya kod düzenlemesinde herhangi bir kısıt bulunmaz.
    • Hosting masrafları ve alan adı kayıt ücretleri size aittir.
  2. WordPress.com
    • Automattic şirketi tarafından sunulan, “WordPress tabanlı bir servis” olarak özetlenebilir.
    • Burada ücretsiz olarak bir blog açabilir veya premium paketlere yükselterek özel alan adı kullanımı, ek özellikler gibi avantajlar elde edebilirsiniz.
    • Barındırma otomatik olarak WordPress.com üzerinden sağlanır. Teknik altyapıyla uğraşmanız gerekmez.
    • Ücretsiz sürümde alan adınız, “örneğinbenimblogum.wordpress.com” şeklinde olur.
    • Tema ve eklenti seçeneklerinde kısıtlamalar vardır.

Özetle, tam anlamıyla özgür bir web sitesi kurmak ve onu dilediğiniz gibi özelleştirmek istiyorsanız WordPress.org, daha basit bir başlangıç yapmak ve teknik detaylarla uğraşmak istemiyorsanız WordPress.com sizin için iyi bir seçenek olabilir.


3. WordPress Nasıl Kurulur?

WordPress’i kullanmaya başlamak için öncelikle bir domain (alan adı) ve bir hosting (barındırma) hizmetine ihtiyacınız vardır. Bu ikiliyi temin ettiğinizde, birkaç yöntemle WordPress kurulumunu yapabilirsiniz:

3.1. Otomatik Kurulum (Hosting Panel Üzerinden)

Pek çok hosting sağlayıcı, kontrol panellerinde (cPanel, Plesk vb.) “Tek Tıklamayla Kurulum” (One-Click Install) seçeneğini sunar. Bu bölüme girip WordPress’i seçerek kurulum sihirbazını takip etmeniz yeterli olacaktır. Genellikle şu adımları içerir:

  1. Kullanıcı Adı ve Şifre Oluşturma: WordPress yönetici hesabı için gerekli bilgileri tanımlarsınız.
  2. Veritabanı Ayarları: Hosting sağlayıcısı bu kısmı otomatik yapar veya sizden veritabanı bilgilerini ister.
  3. Site Adı ve URL Tanımlama: Site adınızı ve hangi URL’de WordPress’i barındıracağınızı belirtirsiniz.
  4. Kurulum: Sihirbaz, arka planda WordPress dosyalarını indirir ve sunucuya kurar. İşlem tamamlanınca site adresine girerek yönetici paneline (örn. www.siteniz.com/wp-admin) erişebilirsiniz.

3.2. Manuel Kurulum (FTP Üzerinden)

Tek tıklamayla kurulum sunmayan bir sağlayıcı kullanıyorsanız ya da manuel kontrolü tercih ediyorsanız, WordPress.org’dan indirdiğiniz WordPress dosyalarını FTP aracılığıyla hosting hesabınıza yükleyerek kurulumu başlatabilirsiniz:

  1. WordPress Dosyalarını İndirme: WordPress.org’a girerek en güncel sürümü indirin.
  2. FTP İle Sunucuya Yükleme: FTP istemcisi (FileZilla vb.) kullanarak indirdiğiniz dosyaları sunucunuzun kök dizinine (örn. public_html) yükleyin.
  3. Veritabanı Oluşturma: Hosting panelinden yeni bir veritabanı oluşturun, kullanıcı adı ve şifresini belirleyin.
  4. Kurulum Sihirbazını Çalıştırma: Site adresinize (www.siteniz.com) girdiğinizde WordPress kurulum sihirbazı devreye girer. Veritabanı bilgilerini, site adı ve yönetici hesabını tanımlarsınız.
  5. Kurulumu Tamamlama: İşlem bitince WordPress yönetici paneline giriş yapabilirsiniz.

4. WordPress Yönetici Paneli (Dashboard)

WordPress kurulumu tamamlandıktan sonra, site adresinize “/wp-admin” veya “/wp-login.php” ekleyerek yönetici paneline giriş yapabilirsiniz. Karşınıza çıkan oturum açma sayfasına kullanıcı adınızı ve parolanızı girerek Dashboard (gösterge paneli) olarak anılan yönetim ekranına ulaşırsınız. Bu panel, WordPress sitenizin kontrol merkezidir ve şu temel bileşenleri barındırır:

  • Yazılar (Posts): Blog yazıları veya haber içeriklerini yönetmenizi sağlar. Kategoriler, etiketler bu başlık altında düzenlenir.
  • Sayfalar (Pages): Hakkımızda, İletişim gibi statik yapılı sayfalar buradan eklenir.
  • Medya (Media): Resim, video, ses dosyası gibi medya içeriklerinizi yükleyebileceğiniz kütüphaneye erişim sağlar.
  • Görünüm (Appearance): Tema seçimi, menü ve widget yönetimi gibi görsel düzenlemeler bu kısımdan yapılır.
  • Eklentiler (Plugins): WordPress sitenize yeni özellikler kazandırmak için eklentileri yükleyip etkinleştirebilirsiniz.
  • Kullanıcılar (Users): Sitenize kayıt olan kullanıcılar, yazarlar, yöneticiler ve diğer rolleri bu bölümde yönetilir.
  • Ayarlar (Settings): Genel site ayarları, kalıcı bağlantılar (permalink), okuma-yazma seçenekleri vb. ayarlamalar bu sekme altında bulunur.

5. Tema Seçimi ve Özelleştirme

WordPress’i bu kadar esnek ve kişiselleştirilebilir kılan en önemli unsurlardan biri temalardır. Tema, sitenizin görünümünü ve büyük ölçüde kullanım biçimini belirler. Ücretli veya ücretsiz binlerce tema arasından seçim yapabilirsiniz.

5.1. Ücretsiz Temalar

WordPress panelindeki Görünüm > Temalar sekmesi üzerinden, resmi WordPress tema deposunda barındırılan ücretsiz temalara erişebilirsiniz. Kurulum için şu adımları izleyebilirsiniz:

  1. Yeni Tema Ekle: “Yeni ekle” butonuna tıklayarak tema arama sayfasına geçiş yaparsınız.
  2. Arama veya Filtreleme: Kategori, özellik veya popülerlik gibi filtreler kullanarak temalara göz atabilirsiniz.
  3. Önizleme ve Yükleme: Tema detaylarını incelemek için “Önizleme” seçeneğini kullanabilirsiniz. Beğendiğiniz temayı “Yükle ve Etkinleştir” diyerek hemen sitenize uygulayabilirsiniz.

5.2. Premium Temalar

Daha gelişmiş tasarımlar ve özel destek almak istiyorsanız ThemeForest, Elegant Themes, TemplateMonster gibi platformlardan ücretli (premium) temalar satın alabilirsiniz. Satın aldığınız dosyaları WordPress panelindeki “Tema yükle” kısmından yükleyerek etkinleştirebilirsiniz. Premium temalar genellikle daha fazla tasarım seçeneği, özel widget’lar ve teknik destek sunar. E-ticaret, kurumsal web sitesi, portföy veya dergi teması gibi çok çeşitli kategorilerden ihtiyacınıza uygun olanı seçmek mümkündür.

5.3. Tema Özelleştirme

Aktif tema üzerinde değişiklik yapmak istediğinizde Görünüm > Özelleştir (Customize) sekmesine girerek;

  • Site başlığı ve logosu ekleme
  • Menü ve widget alanlarını düzenleme
  • Renk paleti, tipografi (yazı tipi) seçimleri
  • Ana sayfa yerleşimi ve özel bileşenler

gibi ayarları kolayca yapabilirsiniz. Bu bölümde yaptığınız değişiklikleri canlı olarak görebilir ve memnun kaldığınız an “Yayınla” diyebilirsiniz.


6. Eklentiler (Plugins) ile İşlevselliği Artırma

WordPress’in bir diğer gücü ise eklenti (plugin) ekosisteminden gelir. Binlerce ücretsiz veya ücretli eklenti arasından seçim yaparak sitenizin işlevselliğini neredeyse sınırsız ölçüde genişletebilirsiniz. Örneğin:

  • SEO Eklentileri: Yoast SEO, All in One SEO Pack gibi araçlar, Google’da daha iyi sıralama almanız için rehberlik yapar, meta etiketler ve site haritaları gibi SEO unsurlarını yönetmenizi sağlar.
  • Güvenlik Eklentileri: Wordfence Security, Sucuri gibi çözümler, sitenizi olası saldırılara veya kötü amaçlı yazılımlara karşı korumaya yardımcı olur.
  • E-Ticaret Eklentileri: WooCommerce, WordPress’i bir alışveriş sitesine dönüştürmenizi sağlar. Ürün ekleme, sepet yönetimi, ödeme sistemleri entegrasyonu gibi tüm e-ticaret özelliklerini sunar.
  • İletişim Formu Eklentileri: Contact Form 7, WPForms gibi eklentilerle sitenize iletişim formu ekleyerek ziyaretçilerin size ulaşmasını kolaylaştırabilirsiniz.
  • Önbellekleme (Cache) Eklentileri: WP Super Cache, W3 Total Cache gibi araçlar, site hızını artırır. Statik HTML kopyaları sunarak sunucu yükünü azaltır ve sayfa yükleme sürelerini kısaltır.

Eklenti kurmak için yönetici panelindeki Eklentiler > Yeni Ekle sekmesine giderek arama yapabilirsiniz. Ardından “Yükle” ve “Etkinleştir” butonlarına tıklayarak eklentiyi kullanmaya başlayabilirsiniz. Ücretli eklentiler için ilgili geliştiricinin veya pazar yerinin talimatlarına göre zip dosyası olarak yükleme yapmanız gerekebilir.


7. İçerik Oluşturma ve Yönetme

WordPress’i kurduktan ve temayı-eklentileri ayarladıktan sonra, asıl önemli kısım olan içerik üretimi aşamasına geçersiniz. İçerik, bir web sitesinin en can alıcı noktasıdır; kullanıcıları bilgilendirmek, etkileşime teşvik etmek veya satışa yönlendirmek için doğru strateji ve nitelikli içerik şarttır.

7.1. Yazı (Post) ve Sayfa (Page) Farkı

  • Yazılar (Posts): Tarih ve kategori bazında arşivlenen, blog mantığıyla güncel içerik paylaşımında kullanılan öğelerdir. Etiket ve kategori gibi taksonomilerle sınıflandırılır. Düzenli olarak güncellenen haber, makale, duyuru, blog yazısı gibi dinamik içerikler için uygundur.
  • Sayfalar (Pages): “Hakkımızda”, “İletişim”, “Hizmetler” gibi statik ve kalıcı sayfalar için kullanılır. Tarihe göre arşivlenmezler, kategorilenmezler. Genellikle menülerde sabit konumda yer alır.

7.2. Yeni İçerik Ekleme

WordPress yönetici panelinde Yazılar > Yeni Ekle yolunu izleyerek yeni bir yazı oluşturabilirsiniz. Karşınıza gelen düzenleyicide (Gutenberg blok editörü veya klasik editör) metni, görselleri, başlığı ve diğer unsurları ekleyebilirsiniz:

  • Başlık: İçeriğinizin ne hakkında olduğunu belirten kısa ve öz bir ifade.
  • İçerik: Paragraflar, listeler, medya blokları, alıntılar gibi farklı öğeler ekleyerek yazınızı zenginleştirebilirsiniz.
  • Kategori ve Etiket Seçimi: İçeriğinizi sınıflandırmak, kullanıcıların benzer yazılara ulaşmasını kolaylaştırır.
  • Öne Çıkan Görsel (Featured Image): Yazının ana resmi olarak görülecek bir görsel atayabilirsiniz.
  • SEO Ayarları: Yoast SEO veya başka bir SEO eklentisi kullanıyorsanız, anahtar kelime, meta açıklama ve başlık optimizasyonu yapabilirsiniz.

Bitirdiğinizde “Yayınla” veya “Taslak Olarak Kaydet” seçeneklerini kullanabilirsiniz. Sayfalarda da benzer bir düzenleyici ekranı vardır, ancak kategori veya etiket yerine “Anne Sayfa” gibi yapılandırmalar öne çıkar.


8. SEO (Arama Motoru Optimizasyonu) ve Performans

WordPress ile site kurmak tek başına yeterli değildir; bulunabilir ve hızlı bir site oluşturmak için SEO ve performans optimizasyonuna da odaklanmak gerekir.

8.1. SEO Temelleri

  • Kaliteli İçerik: Arama motorlarının sıralamalarda dikkate aldığı en önemli kriter içeriğin özgünlüğü ve kullanıcıya sağladığı değerdir.
  • Meta Etiketleri: Sayfalarınızın başlık ve açıklama etiketlerini doğru şekilde düzenlemek, hem Google’daki görünürlüğünüzü hem de tıklama oranınızı etkiler.
  • URL Yapısı (Kalıcı Bağlantılar): WordPress ayarlarında kalıcı bağlantıları “siteniz.com/kategori/yazi-adi” gibi düzenleyerek SEO dostu linkler elde edebilirsiniz.
  • Site Haritası (Sitemap): SEO eklentileri sayesinde XML site haritası oluşturabilir ve arama motorlarına içerik yapınızı daha kolay tanıtabilirsiniz.

8.2. Performans Optimizasyonu

  • Hosting Kalitesi: Sitelerin hızlı açılmasında iyi bir hosting hizmeti kritik rol oynar.
  • Önbellekleme Eklentileri: W3 Total Cache veya WP Super Cache gibi eklentilerle sayfa yüklenme sürelerini kısaltabilirsiniz.
  • Görsel Optimizasyonu: Görselleri yüklemeden önce sıkıştırmak, sayfa boyutunu azaltarak hız kazandırır. Ayrıca Lazy Load gibi teknikler de faydalıdır.
  • CDN (Content Delivery Network): İçeriklerinizi bölgesel sunuculardan dağıtarak, kullanıcıya en yakın sunucudan teslim eder. Cloudflare, KeyCDN gibi servisler bu alanda popülerdir.

9. Güvenlik ve Bakım

Açık kaynak bir CMS olan WordPress, geniş bir kitle tarafından kullanılmakla birlikte siber saldırganların da ilgisini çekebilir. Bu nedenle güvenlik önlemlerini almak büyük önem taşır:

  1. Düzenli Güncelleme: WordPress çekirdeği, tema ve eklentilerini güncel tutarak güvenlik yamalarından faydalanın.
  2. Güçlü Parolalar: Yönetici hesabı ve FTP bilgileri için mutlaka karmaşık şifreler kullanın, varsayılan “admin” kullanıcı adından kaçının.
  3. Güvenlik Eklentileri: Wordfence, Sucuri, iThemes Security gibi eklentiler, şüpheli aktiviteleri izler ve sitenizi kötü niyetli saldırılara karşı korumaya yardımcı olur.
  4. SSL Sertifikası: HTTPS kullanarak verilerin şifreli olarak iletilmesini sağlayabilirsiniz. Artık Google da HTTPS kullanan sitelere daha olumlu yaklaşmaktadır.
  5. Yedekleme (Backup): Olası bir veri kaybında sitenizi hızlıca geri yüklemek için düzenli yedek almak şarttır. UpdraftPlus gibi eklentilerle otomatik yedekleme süreçleri kurgulayabilirsiniz.

10. WordPress ile E-Ticaret (WooCommerce)

WordPress, yalnızca blog veya kurumsal site kurmak isteyenlere değil, çevrimiçi satış yapmak isteyenlere de önemli fırsatlar sunar. WooCommerce eklentisi, WordPress’e entegre bir şekilde çalışarak ürün sergileme, sepet ve ödeme sistemi yönetimi, kargo ve vergi düzenlemeleri, kupon kodları gibi tam donanımlı bir e-ticaret deneyimi sağlar. Özellikleri:

  • Ürün Yönetimi: Basit ve değişken ürünler oluşturabilir, stok durumunu takip edebilirsiniz.
  • Ödeme Entegrasyonları: Kredi kartı, PayPal, Stripe vb. popüler ödeme yöntemlerini ekleyerek satış yapabilirsiniz.
  • Kargo Ayarları: Farklı bölgelere farklı kargo ücretleri tanımlayabilir veya ücretsiz kargo koşullarını belirleyebilirsiniz.
  • Raporlar ve Analiz: Satışlar, müşteri raporları, ürünlerin performansı gibi istatistiksel verilere erişebilirsiniz.

WooCommerce ekosisteminde de birçok tema ve eklenti mevcuttur. Site tasarımınızı ve işlevlerinizi geliştirmek için bu kaynaklardan yararlanabilirsiniz.


11. Topluluk ve Kaynaklar

WordPress’in dünya çapında popüler olmasının bir nedeni de devasa topluluğudur. Kullanıcılar, geliştiriciler, tasarımcılar ve ajanslar tarafından sürekli desteklenen, yeni eklentiler ve temalar üretilen bir ekosistemden bahsediyoruz. Öğrenme ve yardımlaşma amacıyla aşağıdaki kaynakları kullanabilirsiniz:

  • WordPress.org Destek Forumları: Herhangi bir konuda takıldığınızda soru sorabileceğiniz veya daha önce sorulmuş sorulara göz atabileceğiniz resmi forum.
  • Yerel WordPress Toplulukları: Büyük şehirlerde düzenlenen WordCamp veya Meetup etkinliklerine katılarak diğer WordPress kullanıcılarıyla tanışabilir, bilgi alışverişinde bulunabilirsiniz.
  • YouTube ve Blog Rehberleri: Tema, eklenti veya optimizasyon konularında sayısız video ve yazılı kaynak bulabilirsiniz.
  • Udemy, Coursera gibi Platformlar: Daha kapsamlı bir eğitim almak isterseniz, online kurslara göz atabilirsiniz.

12. WordPress Kullanırken Sık Yapılan Hatalar

  • Aşırı Eklenti Kullanımı: Gerekli gereksiz birçok eklenti kurmak, site hızını ve güvenliğini olumsuz yönde etkiler. İhtiyacınız olmayan eklentileri devre dışı bırakıp silmek en iyisidir.
  • Güncellemeleri İhmal Etme: Eski sürüm WordPress çekirdeği, tema veya eklentiler güvenlik açıklarına davetiye çıkarır. Düzenli güncelleme çok önemlidir.
  • Otomatik Yedeklemeleri Kapalı Tutma: Bir şeyler ters gittiğinde elinizde güncel bir yedek yoksa, geri dönüş çok daha zor hâle gelir.
  • Zayıf Parola ve “Admin” Kullanıcı Adı: Siber saldırganların ilk denediği şey, basit şifre ve “admin” kullanıcı adıdır. Bunları mutlaka değiştirin.
  • Uzun Kategorilendirme ve Etiketleme: Çok fazla kategori ve etiket kullanmak, kullanıcının site içinde gezinmesini zorlaştırır ve arama motoru optimizasyonuna zarar verebilir.
  • Resimleri Optimizasyonsuz Yükleme: Büyük boyutlu görseller sayfaların geç yüklenmesine neden olur. Mutlaka sıkıştırma araçları veya WordPress eklentileri kullanarak optimize edilmiş görseller kullanın.

13. Sonuç

WordPress, esnekliği, kullanıcı dostu arayüzü, devasa topluluk desteği ve zengin eklenti/tema ekosistemiyle dünyanın önde gelen içerik yönetim sistemi olmayı sürdürüyor. İster kişisel bir blog yazarı olun ister kurumsal bir işletmeyi yönetiyor olun, WordPress ihtiyaçlarınıza uyum sağlayabilecek mükemmel bir araçtır.

  • Kolay Kurulum ve Kullanım: Domain ve hosting sahibi olduktan sonra birkaç tıklama ile WordPress’i kurabilir, yönetici paneli üzerinden içeriklerinizi hızla yayına alabilirsiniz.
  • Sonsuz Özelleştirme İmkanı: Ücretsiz ve ücretli binlerce tema ile site tasarımını tamamen özelleştirebilir, eklentilerle farklı özellikler ekleyebilirsiniz.
  • Güçlü SEO ve Performans: Doğru ayarlarla Google sıralamalarında öne çıkabilir ve hızlı bir kullanıcı deneyimi sunabilirsiniz.
  • E-Ticaret Desteği: WooCommerce gibi popüler eklentiler sayesinde tam donanımlı çevrimiçi mağaza sahibi olabilirsiniz.
  • Geniş Topluluk ve Destek: WordPress topluluğu, karşılaştığınız sorunlarda veya merak ettiğiniz konularda her zaman size rehberlik eder.

Unutmayın ki sitenizi aktif tutmak, düzenli içerik güncellemeleri yapmak, güvenlik ve performans optimizasyonuna özen göstermek uzun vadede başarı getirir. WordPress, sağlam bir temel sunar; bu temeli doğru planlama ve stratejiyle birleştirdiğinizde hedef kitlenize ulaşacak, markanızı veya içeriğinizi çok daha geniş kitlelere duyurma fırsatı yakalayacaksınız. İster bir hobi olarak ister profesyonel amaçlarla kullanın, WordPress dünyasında yaratıcı fikirlerinizi hayata geçirmek her zaman elinizde. Bu rehberi başlangıç noktası olarak alıp, deneme-yanılma ve topluluk desteğiyle çok daha ileri seviyeye ulaşabilirsiniz. Keyifli web sitesi deneyimleri dileriz!

Son Yazılar

Elif Naz Karakoç

SEO Executive @ZeoAgency

Sosyal Medya